Ρατσισμός, του Άρη Αναστασιάδη

Ρατσισμός είναι η αντίληψη που υποστηρίζει την ανωτερότητα μίας φυλής και αποβλέπει στη διατήρηση της καθαρότητάς της και στη κυριαρχία της έναντι των υπολοίπων. Δηλαδή ρατσισμός είναι να θεωρούμε κάποια άλλη ομάδα ανθρώπων ως κατώτερη ή ακόμη και άξια περιφρόνησης, λόγω της φυλετικής ή εθνικής της καταγωγής.

Κατηγορίες ρατσισμού:

Η κατηγορία που προαναφέρθηκε είναι η πιο συνηθισμένη, ο φυλετικός ρατσισμός. Εκτός από τον φυλετικό ρατσισμό υπάρχουν και άλλες κατηγορίες, αυτές είναι:

•             Ο κοινωνικός ρατσισμός. Ο κοινωνικός ρατσισμός είναι η εχθρική συμπεριφορά που αφορούν κάποιες κοινωνικές ομάδες όπως: οι πρώην φυλακισμένοι, οι μετανάστες ακόμη και τα άτομα με ειδικές ανάγκες μπορούν να «δέχονται» κάποιο είδος κοινωνικού ρατσισμού.

•             Ο θρησκευτικός ρατσισμός. Ο θρησκευτικός ρατσισμός είναι η αντίληψη ότι κάποια θρησκεία είναι η μόνη αληθινή και οι άλλες πρέπει να καταργηθούν.

•             Ο εθνικός ρατσισμός. Ο εθνικός ρατσισμός είναι η αντίληψη ότι ένα έθνος είναι καλύτερο – ανώτερο από τα άλλα.

•             Τέλος ο ρατσισμός ενάντιας του γυναικείου φύλου. Ο ρατσισμός ενάντιας του γυναικείου φύλου είναι κάποιες προκαταλήψεις που έχουν (οι άντρες) για τις γυναίκες, (για παράδειγμα ότι οι γυναίκα πρέπει να κάθεται όλη μέρα στο σπίτι να μαγειρεύει, να ψωνίζει και να καθαρίζει).

Αίτια του ρατσισμού:

Οι λόγοι γέννησης του φαινομένου του ρατσισμού είναι πολλοί. Ενδεικτικά θα μπορούσα να αναφέρω:

•             Οικονομικοί λόγοι (π.χ. Εκμετάλλευση αλλοδαπών, που αποτελούν φθηνά εργατικά χέρια)

•             Έλλειψη παιδείας( οι απαίδευτοι γίνονται εύκολα θύματα προπαγάνδας. Δεν μπορούν να κρίνουν). Οι επιτήδειοι μπορούν να καλλιεργήσουν στους ανθρώπους αισθήματα κατωτερότητας ή να τους φανατίσουν εναντίον άλλων ομάδων.

•             Οικονομικά και πολιτικά προβλήματα μιας κοινωνίας.(Η βία , η εγκληματικότητα, η ανεργία δημιουργούν ένταση η οποία εκτονώνεται πάνω στους ξένους που γίνονται τα εξιλαστήρια θύματα).

•             Επιθυμία ατόμων και λαών για απόκτηση δύναμης και εξουσίας. Συμφέροντα οικονομικά, εδαφικά, κοινωνικά, πολιτικά

•             Βαθμός επιρροής των θρησκευτικών δοξασιών.

•             Ηθική εξαχρείωση. Οι άνθρωποι υιοθετούν ρατσιστικές αντιλήψεις προκειμένου να εκμεταλλευτούν τον συνάνθρωπό τους.

•             Κοινωνική διαστρωμάτωση. Ανισότητα στην παροχή ευκαιριών. Η κοινωνική ισότητα είναι περισσότερο θεωρία παρά πρακτική.

•             Προκαταλήψεις που δημιουργούνται από την οικογένεια, την παράδοση, από το περιεχόμενο των σπουδών του εκπαιδευτικού μας συστήματος.

•             Εθνικιστικά αίτια (Οι μικροί λαοί φοβούνται την αφομοίωσή τους από τους μεγάλους και ισχυρούς και χρησιμοποιούν τον εθνικισμό ως ασπίδα διασφάλισης της ταυτότητάς τους).

Επιπτώσεις ρατσισμού:

•             Παραβιάζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα, οι ατομικές ελευθερίες που υποστήριξαν όλα τα φωτισμένα πνεύματα της ιστορίας. Με αυτόν τον τρόπο προσβάλλεται η ανθρώπινη προσωπικότητα.

•             Περιθωριοποιούνται άτομα και ομάδες, με αποτέλεσμα να χάνει η κοινωνία ένα ιδιαίτερα σημαντικό και πολλές φορές ικανό δυναμικό, που θα μπορούσε να συμβάλλει στην ανάπτυξη και στην ευημερία της.

•             Επικρατεί αναξιοκρατία, κοινωνικές ανισότητες, διχόνοια, φαινόμενα που δυναμιτίζουν την εύρυθμη λειτουργία της κοινωνίας (απώλεια κοινωνικής συνοχής, ομαλότητας).

•             Ξεσπούν συγκρούσεις, εκδηλώνονται ταραχές, κυριαρχεί η βία, που «πληγώνει» την έννοια και την αξία του πολιτισμένου ανθρώπου.

•             Διευρύνεται το χάσμα μεταξύ των πλουσίων και φτωχών. Δημιουργούνται άθλιες συνθήκες διαβίωσης, και αυτό οδηγεί στην ανεργία και το χαμηλό βιοτικό επίπεδο, ένα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού. Έτσι πολλοί ωθούνται στην εγκληματικότητα και τα ναρκωτικά. Οι άνθρωποι χωρίζονται σε τάξεις «ισχυρών» και «αδυνάτων», «ανωτέρων» και κατωτέρων ανθρώπων.

•             Συντελεί στην εκμετάλλευση και την υποδούλωση των ανθρώπων και των λαών.

Αντιμετώπιση ρατσισμού:

Σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση του ρατισμού μπορούν να «παίξουν» οι γονείς στο στενό περιβάλλον της οικογένειας πρέπει να διαποτίζουν τα παιδιά τους με ανθρωπιστικές αρχές. Έτσι, το άτομο από τη νεαρή ηλικία θα μαθαίνει να σέβεται το συνάνθρωπό του σαν ύπαρξη και σαν προσωπικότητα.

Ακόμη η ανθρωπιστική παιδεία είναι δυνατό να συμβάλλει στη στενότερη επικοινωνία και συνεργασία μεταξύ των ανθρώπων ανεξαρτήτου χρώματος, φύλου, καταγωγής, επαγγέλματος. Η πνευματική καλλιέργεια θα μας απομακρύνει από το φανατισμό και τις προκαταλήψεις, βοηθώντας στο να επανατοποθετήσουμε σε σωστότερες και δικαιότερες βάσεις τις σχέσεις με τους συνανθρώπους μας (συνειδητοποίηση της αξίας άνθρωπος).

Επίσης θα πρέπει να υπάρξει μια δικαιότερη κοινωνική πολιτική, που δε θα κάνει καμιά διάκριση μεταξύ των ανθρώπων, αλλά θα παρέχει σε όλους ίσες ευκαιρίες στον τομέα της απασχόλησης, της εφαρμογής των νόμων και γενικά σε κάθε εκδήλωση της ανθρώπινης δραστηριότητας που καθορίζεται από τις σχέσεις κράτους – πολίτη.

Τέλος υλική και ηθική βοήθεια στους λαούς που καταπιέζονται από το ρατσισμό.

Γενικά επιβάλλεται, κυρίως στη σημερινή εποχή, οι προσπάθειες για έναν κόσμο δικαιότερο, πιο πολιτισμένο, να είναι συνεχείς. Και για την πραγματοποίηση αυτού του σκοπού θα πρέπει να εργαστούμε όλοι σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο. Μόνο, λοιπόν, με την εξάλειψη κάθε είδους διάκρισης θα μπορέσει να παγιωθεί η ειρήνη, η συνεργασία και η γόνιμη επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων.

Ρατσισμός προς τις γυναίκες, της Ηρώς Βερροιοπούλου

Οι διακρίσεις ενάντια στο γυναικείο φύλο (γυναικείος ρατσισμός) είναι ένα πρόβλημα που υπάρχει από τα αρχαία χρόνια, σε πάρα πολλές χώρες.

Η κοινωνία σε κάθε εποχή, συμπεριφέρεται μειονεκτικά προς τη γυναίκα και αυτό το φαινόμενο συνεχίζεται σε κάποιες περιοχές μέχρι και σήμερα. Αναμφισβήτητα, η θέση της γυναίκας ήταν μειονεκτική σε όλες τις χώρες. Ωστόσο σε ορισμένες για λόγους θρησκευτικούς ή πολιτιστικούς ήταν ανύπαρκτη. Ήταν ένα απλώς κτήμα, που δεν είχε λόγο, βούληση και ελευθερία.
Παλαιότερα η γυναίκα δεν είχε δικαίωμα μόρφωσης. Από μικρή ηλικία όλα τα κορίτσια είχαν μια ασχολία, τα οικοκυρικά και την φροντίδα των παιδιών . Παρόμοια κατάσταση επικρατούσε στην αρχαία  Ελλάδα και συγκεκριμένα στην Αθήνα.

Άλλο ένα φαινόμενο του ρατσισμού προς το γυναικείο φύλο αφορούσε και την ψήφιση των νόμων, τους οποίους  ψήφιζαν μόνο οι άνδρες. Επίσης, ήταν οι μόνοι που ασχολούνταν με τα κοινά. Συγκεκριμένα, στην Ελλάδα η γυναίκα, μόλις πριν από 50 χρόνια απέκτησε το δικαίωμα ψήφου, αλλά υπό κάποιους όρους, όπως να ψηφίζει αρχικά μόνο στις δημοτικές εκλογές. Στις 28 Μαΐου 1952,απέκτησε πλήρη πολιτικά δικαιώματα και αργότερα μπήκε και η ίδια στην πολιτική. Η χώρα που έγραψε ιστορία και έβαλε τα γυαλιά στην «πολιτισμένη» και «προοδευμένη» Δύση εκλέγοντας για πρώτη φορά γυναίκα πρωθυπουργό το 1960 ήταν η Σρι Λάνκα – ή Κεϋλάνη, όπως ονομαζόταν τότε. Και το όνομα της πρωθυπουργού ήταν Σιριμάβο Μπανταρανάικε, η οποία ορκίστηκε στο πρωθυπουργικό αξίωμα για πρώτη φορά στις 21 Ιουλίου 1960, ενώ συνολικά κυβέρνησε τη νησιωτική χώρα του Ινδικού ωκεανού για περίπου δεκαπεντέμισι χρόνια σε τρεις διαφορετικές θητείες.

Επίσης η γυναίκες δεν είχαν δική τους περιουσία, δεν είχαν συντρόφους από δική τους επιλογή και πολύ συχνά τους ασκούνταν ενδοοικογενειακή βία. Ακόμα, σε πολλές χώρες, οι γυναίκες είχαν περιορισμένη επικοινωνία με τον κόσμο, καθώς τους απαγορευόταν να βγαίνουν έξω από το σπίτι και να μιλούν με άλλους (κάτι που συμβαίνει σε κάποιες χώρες ακόμα και σήμερα).

Ο φεμινισμός έγινε ένα οργανωμένο κίνημα τον 19ο αιώνα καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι άρχισαν να πιστεύουν πως οι γυναίκες υφίστανται άδικη μεταχείριση.  Οι απαρχές του κινήματος του φεμινισμού, τοποθετούνται γύρω από τη Γαλλική Επανάσταση. Αρχικά, είχε την μορφή ενός τετραδίου παραπόνων (1789), το οποίο αργότερα εξελίχθηκε στην λεγόμενη Διακήρυξη Δικαιωμάτων των Γυναικών (1791). Έτσι, σιγά σιγά ο αγώνας οργανώνεται… Από εκεί το ενδιαφέρον μεταφέρεται στην Αγγλία, 70 χρόνια αργότερα, με τον αγώνα για την διεκδίκηση ψήφου.

Στις 8 Μαρτίου του 1857 στη Νέα Υόρκη οι εργαζόμενες γυναίκες ντυμένες στα άσπρα,  κάνουν απεργία με αίτημα την ίση αμοιβή με τους άνδρες. Η συγκέντρωση πνίγηκε στο αίμα αλλά ο δρόμος για ίσα δικαιώματα των δύο φύλων άνοιξε, τουλάχιστον στο δυτικό κόσμο. Το 1910 στην Κοπεγχάγη καθιερώθηκε η 8^η Μαρτίου ως παγκόσμια μέρα γυναίκας σε όλο τον πλανήτη είτε σε περιοχές όπου η γυναίκα είναι χειραφετημένη είτε σε περιοχές όπου ζει υπό καταπίεση.

Ο Φεμινισμός είναι ένα κίνημα που έχει  σχέση με την κοινωνική, πολιτική και οικονομική  κατάσταση των γυναικών. Ως κοινωνικό κίνημα, ο φεμινισμός εστιάζεται κατά πολύ στον περιορισμό ή εξάλειψη της φυλετικής ανισότητας και στην προώθηση των δικαιωμάτων, των συμφερόντων και των ζητημάτων των γυναικών στην κοινωνία. Παρουσιάστηκε το 1960 από Φεμινίστριες που έκαναν εκστρατείες σε θέματα όπως το δικαίωμα αυτοδιάθεσης του σώματος της γυναίκας και της αναπαραγωγικής της ικανότητας, η ενδο-οικογενειακή βία, οι άδειες και τα επιδόματα μητρότητας, διεκδίκηση ίσων μισθών για την ίδια εργασία , η σεξουαλική παρενόχληση, οι διακρίσεις και η σεξουαλική βία.